Thaum Lub Ib Hlis 2016 thaum kuv pib lub luag haujlwm no, kuv tau teeb tsa kuv tus kheej ntau lub hom phiaj kom ua tiav. Ib qho ntawm lawv yog kom ncav cuag los ntawm kev tshaj xov xwm rau cov neeg tsis koom nrog kev lag luam loj hlob txiv hmab txiv ntoo, txiv hmab txiv ntoo thiab zaub, los muab cov lus qhia txog cov teeb meem tseem ceeb rau kev cog qoob loo. Koj tsis tuaj yeem tuav cov zaub mov noj qab haus huv hauv zos uas yog cov khoom zoo uas nws tau txais txiaj ntsig hauv peb lub khw muag khoom xa tawm!
Kev loj hlob cov zaub mov peb yuav tsum tau tswj peb txoj kev noj qab haus huv tsuas yog los rau hauv nws tus kheej niaj hnub no. Covid tau rov tsom mus rau lub ntiaj teb cov pej xeem ntawm qhov tseem ceeb ntawm kev noj zaub mov zoo. Rov qab no hauv New Zealand, qhov xwm txheej tsis txawv. Lub peev xwm rau exponential kev loj hlob ntawm peb txiv hmab txiv ntoo, txiv hmab txiv ntoo thiab zaub ntau lawm yog tag nrho cov tiag tiag. Kev ncav cuag qhov peev xwm no yog inhibited los ntawm ntau txoj cai teeb tsa. New Zealanders thiab ntiaj teb xav tau peb cov khoom.
Av, dej, kev tiv thaiv kev ua haujlwm thiab biosecurity yog qhov tseem ceeb rau kev loj hlob zaub mov. Tom ntej no yog qhov yuav tsum tau tsim kho tshiab, los ntawm ntau yam tshiab thiab txoj kev loj hlob tshiab uas txhawb nqa dej tshiab thiab kev hloov pauv huab cua. Nyob rau txhua hnub, peb ntsib kev sib ntaus sib tua ua kom muaj txiaj ntsig zoo rau thaj av kom loj hlob, nrog tsev cog khoom sai dua zaub.
Dej tau dhau los ua ib qho khoom txaus ntshai hauv New Zealand, ib lub tebchaws uas 80% ntawm cov dej uas ntog saum ntuj los rau hauv hiav txwv. Vim li cas ho tsis yog pawg sab laj thiab Tsoom Fwv Teb Chaws spearheading ntau xav tau kev khaws cia thiab ntes cov thawj coj? Tej zaum yuav muaj qee qhov kev nqis tes ua tam sim no uas nroog New Zealand tab tom ntsib teeb meem dej?
Tsoom Fwv Teb Chaws tau txiav txim siab rau kev ua haujlwm rau neeg tsiv teb tsaws chaw ib ntus thiab tswj kev txwv ntawm Kev Pom Zoo Caij Nyoog Ua Haujlwm (RSE) Pacific txoj haujlwm ua haujlwm ncaj qha cuam tshuam ncaj qha rau kev loj hlob thiab horticulture lub peev xwm los ua thiab pub rau tib neeg. Covid tau qhia peb tias kev ua kom New Zealand tiv thaiv cov kab mob thiab cov kab mob ntawm tus ciam teb yog qhov tseem ceeb. Tab sis txawm tias muaj ciam teb kaw, cov kab tsuag tshiab tau nkag mus rau New Zealand.
Tom qab ntawd peb tuaj rau kev tshawb fawb thiab kev tsim kho, ua raws li kev hloov pauv tech mus rau cov neeg cog qoob loo. Peb xav tau qhov kev tshawb fawb no kom nyob twj ywm hauv kev sib tw hauv ntiaj teb kev lag luam, thiab ua kom peb txoj kev koom tes rau cov dej tshiab thiab kev hloov pauv huab cua. Dab tsi yog kev tshawb fawb thiab cov nyiaj pab rau qhov kev tshawb fawb ntawd xav tau kev ceev rov ua ntej. Nyob rau sab saum toj ntawm cov kev cov nyom no yog qhov nce ntxiv ntawm kev ua raws cai uas tau raug yuam rau cov neeg cog qoob loo thiab cov neeg ua liaj ua teb.
Nrog rau pab neeg muaj peev xwm thiab kws tshaj lij HortNZ, kuv tau siv tsib xyoos ntxiv rau kev ua haujlwm ntawm txhua qhov teeb meem no los txhim kho qhov xwm txheej rau cov neeg cog qoob loo thiab vim li ntawd, tag nrho cov kev lag luam nyob deb nroog. Peb qhov kev ntxhov siab yog qhov feem ntau, kev nce qib qeeb, qeeb qeeb dua li qhov yuav tsum tau ua.
Lwm qhov kev ntxhov siab yog tau txais kev lees paub txog kev ua liaj ua teb thiab nws txoj kev koom tes rau tsis yog kev lag luam nkaus xwb - peb yog NZ $ 7 billion kev lag luam - tab sis kuj yog peb cov kev txhawb nqa ntawm cov zej zog nyob deb nroog thiab kev noj qab haus huv ntawm lub tebchaws. Ib qho ntawm HortNZ cov phiaj xwm uas kuv tau ua yog ua lub teb chaws keeb kwm sau npe raws li kev cai lij choj hauv New Zealand. Nws yog ib qho kev cai lij choj uas yuav tsum tau muaj nyob rau hauv tag nrho peb cov kev lag luam tseem ceeb export thiab tau ntau xyoo. Qhov kev sib tw no tau pib thaum xyoo 2000s thiab tsuas yog nyob rau hauv 20 xyoo tom qab, New Zealand yuav muaj cai raws li lub teb chaws ntawm keeb kwm sau npe.
Nws yog rau cov laj thawj saum toj no uas nrog Ministry of Primary Industries, peb tsev neeg horticulture tab tom ua haujlwm los tsim kom muaj kev sib koom ua ke rau kev txhim kho txoj cai thoob plaws tsoomfwv thiab kev lag luam. Peb yuav tsum tau mus rau tib pab pawg kom peb tuaj yeem ua qhov sib txawv sai li sai tau. Kev txhim kho ntawm txoj cai hloov pauv siv nees nkaum xyoo yuav yog qhov kev txhim kho tiag tiag! Kev txhim kho ntawm qhov kev sib koom ua ke no tab tom ua tam sim no. Peb yuav tsum ua txoj haujlwm no vim tias peb ntsib cov teeb meem niaj hnub no, cov kev sib tw tom ntej tau los ntawm peb.
Kev nqis peev loj heev los ntawm lub ntiaj teb cov nplua nuj nplua nuj yog mus rau hauv kev tsim khoom noj thiab khoom noj khoom haus. Tom qab ntawd xyoo dhau los, kev nqis peev rau hauv cov zaub mov yog nyob ib ncig ntawm US $ 0.5 billion. Xyoo no kev nqis peev yog kwv yees li US $ 20 txog US $ 25 billion. Kev tsom mus rau kev loj hlob tag nrho cov zaub mov uas tib neeg xav tau kom ze rau qhov chaw uas lawv nyob raws li qhov ua tau, nthuav dav lub tswv yim ntawm kev ua liaj ua teb ntsug kom suav nrog cov ntoo thiab cov hauv paus qoob loo.
Qhov no yog ib qho kev sib tw ncaj qha rau peb cov kev pabcuam xa tawm tau zoo thiab muaj txiaj ntsig. Kuv ntseeg tias ib txwm yuav muaj qhov chaw zoo tshaj plaws rau New Zealand zaub mov loj hlob, tab sis kom tswj tau qhov chaw ntawd, Tsoomfwv thiab kev lag luam yuav tsum tau ua haujlwm ua ke kom ua tau raws li cov kev cov nyom. Qhov ntawd yog qhov kev txhim kho ntawm kev sib koom ua ke rau kev tsim kho lub tswv yim tuaj. Nws muaj lub luag haujlwm tseem ceeb los xyuas kom New Zealand horticulture muaj kev vam meej yav tom ntej.
Thaum kawg, kuv ua tsaug rau txhua tus neeg koom nrog kev ua liaj ua teb rau lawv txoj kev txhawb nqa, HortNZ Pawg Thawj Coj thiab cov neeg ua haujlwm tau muab sijhawm rau kuv los pab txhawb, thiab koj cov neeg nyeem nyeem qhov kuv tau sau.
Qhov no yuav tsis yog kuv qhov blog kawg, tab sis nws yog kuv qhov blog kawg li HortNZ tus Thawj Coj. Kuv tus qub txeeg qub teg, Nadine Tunley, yuav siv sijhawm 14 Lub Rau Hli. Kuv paub tseeb tias koj yuav muab Nadine tib theem ntawm kev txhawb nqa thiab kev txhawb zog uas koj tau muab rau kuv. Txawm li cas los xij, kuv yuav tsis poob rau hauv kev lag luam vim kuv tau khaws cia rau ib ntus los txhawb kev lag luam ntawm kev ua haujlwm raws caij nyoog thiab lub neej yav tom ntej ntawm RSE cov phiaj xwm. Yog li kuv yuav pom koj nyob ib puag ncig, txawm tias muaj peev xwm sib txawv.